در ضلع شمال غرب جاده هراز ( تهران – آمل) ، امامزاده آباد و پررونقی وجود دارد که بنام امامزاده هاشم «علیه السلام» مشهور می باشد.
در ضلع شمال غرب جاده هراز ( تهران – آمل) و متصل به آن و در بالاترین ارتفاعی که جاده از آن عبور می نماید و در بالای ارتفاعات مشرف به دماوند و دشت مشاء و در ۳۵ درجه و ۴۶ دقیقه و ۴۴٫۶ ثانیه عرض جغرافیای و در ۵۲ درجه و ۰۲ دقیقه و ۱۹٫۸ ثانیه طول جغرافیایی و درارتفاع ۲۷۲۰ متر از سطح دریا و با فاصله ۲۹۰۰ متر از بنای تاریخی کمبوج و فاصله ۲۱۶۰ متر از امامزاده زین العابدین روستای مشاء و ۲۵۳۰ متر با امامزاده دوبرار (هادی و حارث) دشت مشاء، امامزاده آباد و پررونقی وجود دارد که بنام امامزاده هاشم مشهور می باشد.
بنا به گفته کهنسالان منطقه درگردنه امامزاده هاشم و محل امامزاده یاد شده قبلا کاروانسرایی وجود داشت که در بخش شمال غرب آن اطاق کوچکی بوده که تنها گنجایش چند نفر را داشته و آنرا امامزاده هاشم می نامیدند. در سالهای اخیر (۴۰ سال) بمرور ایام بناهای دیگر را تخریب و فضاهای امامزاده را توسعه داده اند بگونه ای که امروز امامزاده هاشم دارای بیش از هزار متر فضای مناسب که شامل چهار سفره انداز در جهت شمال – جنوب می باشد، است و تمامی سقف ونیمی از بدنه آن آئینه کاری شده و کف و بدنه آن تا حدود یک ونیم متر سنگ مرمر می باشد.
بقعه اصلی و ضریح امامزاده در سفره انداز سوم ودر سمت غربی بنا که در ورودی نیز مقابل آن تعبیه شده است، قراردارد.
محوطه داخلی امامزاده دارای سه ردیف ستون در جهت شمال و جنوب بوده و هر ردیف دارای ۸ ستون می باشد که سقف بنا را تحمل می نماید.
در حال حاضر کلیه بنای امامزاده هاشم نوسازی شده و دائما نیز در حال گسترش و توسعه است.
در خصوص کاروانسرای یاد شده، در کتاب « کاروانسراهای ایران و ساختمانی های کوچک میان راهها» ، نوشته ماکسیم سیرو، ترجمه عباس بهنام، از انتشارات انجمن فرانسوی شرق شناسی در قاهره، ۱۹۴۹، صفحات ۷۵ و ۷۶ چنین آمده است:
« چهار کاروانسرای دیگری که نام آنها در زیر برده می شود در دامنه شمالی جبال و روی گردنه امامزاده هاشم ساخته شده اند و این مرتفع ترین نقطه ای است که کاروانیان از آن عبور می کند.(۲۹۷۶ متر بالای سطح دریا) و در میان راه دماوند به آمل قراردارد.
در این مکان بهمن های متعدد در فصل زمستان از بالای کوه سرازیر می شوندو راه را بند می آورند. ضمنا طوفانهای شدید هم راه را بر کاروانیان مسدود می نماید و بهمین سبب است که تعداد زیادی پناهگاه در این ناحیه ساخته شده ( پلور در فاصله ۶ کیلومتر به امامزاده هاشم قراردارد). سه کاروانسرای دیگر که در همین حدودند، طرحهای مختلف دیگری از کاروانسرای نام برده دارند.
کاروانسرای امامزاده هاشم
این کاروانسرا در کنار امامزاده واقع شده است. در این کاروانسرا از نظر اصول ساختمانی قرینه سازی بکار رفته است.
در ابتدای پناهگاه دالانی قرار دارد که ازآن راهی بطرف اصطبل باز می شود. در مقابل مدخل پناهگاه سایبانی است که بمنزله کفش کن نیز می باشد. محل اقامت اصلی کاروانیان کاملا محفوظ و گرم است زیرا تنها از یک در کوچک می توان وارد آن شد. این در مقابل مدخل اصلی پناهگاه قرار نگرفته تا هوای سرد از مدخل پناهگاه وارد آن نشود. اطاق اقامت اصلی وسیع است زیرا مسافران و کاروانیان در این محل رفت و آمد زیاد دارند. در میان این تالار یک پایه قطور ساخته شده و به این طریق این امکان پیدا شده است که روی تالار را با چهار گنبد کوچک بپوشانند.
در ایام اخیر در ضلع غربی پناهگاه، دو در کوچک تعبیه شده است. این دو در به حیاطی باز می شوند که یک طرف آن امامزاده است، طرف دیگر آن قهوه خانه و طرف چهارم دیوار صاف است.
عمل تهویه بوسیله سوراخهایی که در بالای گنبدها تعبیه شده انجام می گیرد. در اطاقی که مسافران اقامت می کنند یک اجاق یا بخاری درداخل دیوار ساخته شده، مجموع ساختمان با دیوارهای قطور بالا رفته است و برای استحکام بیشتر درکنار دیوارها جرزهایی هم قرار داده اند.مصالح بنا همان قلوه سنگهایی است که روی هم قرار گرفته و با آهک بهم متصل شده اند.می گویند این پناهگاه به دستور شاه عباس اول برپا شده است.»
منبع: قطره
مطالب مرتبط:
